ჭოჭონაქი

ჭოჭონაქი არის გარსაკში ჩამაგრებული ღარიანი თვალი.ჭოჭონაქის ღარზე გადადებულია თოკი, გვარლი ან ჭაჭვი.

უძრავი ჭოჭონაქი ეწოდება ისეთ ჭოჭონაქს,რომლის ღერძი ტვირთის აწევისას არც აიწევს და არც დაიწევს.

უძრავი ჭოჭონაქი არ იძლევა ძალის მოგებას, იგი საშუალებას გვაძლევს შევცვალოთ ძალის მიმართულება.

უძრავი ჭოჭონაქი პირველი გვარისაა, რადგან ბრუნვის ცენტრი მასზე მოქმედ ძალებს შორისაა.

მოძრავი ჭოჭონაქი იძლევა ძალის ორჯერ მოგებას.

შრომის გასაადვილებლად ადამიანი უხსოვარი დროიდან იყენებდა სხვადასხვა მარტივ მექანიზმებს.

მარტივი მექანიზმებია ბერკეტი და მისი სახესხვაობები -ჭოჭონაქი, ჯალამბარი, დახრილი სიბრტყე და მისი სახესხვაობები- სოლი და ხრახნი.

ბერკეტი მყარი სხეულია, რომელსაც უძრავი ღერძის გარშემო შეუძლია ბრუნვა.

ორი ძალის მოქმედებით ბერკეტი გაწონასწორებულია, თუ ისინი ცდილობენ მის სხვადასხვა მიმართულებით მობრუნებას და ძალების მოდულების შეფარდება მათი მხრების შებრუნებული შეფარდების ტოლია.

ბერკეტი გაწონასწორებულია, თუ მასზე მოქმედი ძალების მომენტების ჯამი ნულის ტოლია.

თუ იმ ძალის მომენტს, რომელიც ცდილობს სხეულის შემობრუნებას საათის ისრის ბრუნვის თანხვდენილი მიმართულებით ჩავთვლით დადებითად, მაშინ იმ ძალის მომენტი, რომელიც ცდილობს ბერკეტის შემობრუნებას საპირისპირო მიმართულებით, იქნება უარყოფითი.

ბერკეტის წონასწორობის პირობა დაადგინა არქიმედემ, რომელსაც ეკუთვნის გამონათქვამი :

''მომეცი საყრდენი წერტილი და დედამიწას დავძრავ!"

საყრდენი ფართობის მქონე სხეულთა წონასწორობა

საშინაო ცდა-

ჰორიზონტალურ ზედაპირზე მოათავსეთ პრიზმა, რომლის წიბოები სახსრულადაა შეერთებული. პრიზმის მასათა ცენტრში დაკიდეთ შვეული.პრიზმა გაწონასწორებულია. პრიზმაზე მოქმედი სიმძიმის ძალის მოქმედების წრფე პრიზმის საყრდენ ფართობს კვეთს. თანდათან გადავხაროთ პრიზმა. ხშირ-ხშირად გავუშვათ ხელი და შევამოწმოთ, რჩება თუ არა იგი წონასწორობაში და კვეთს თუ არა სიმძიმის ძალის მოქმედების წრფე საყრდენ ფართობს?

პრიზმის დახრის კუთხე თანდათან გაადიდეთ და დააკვირდით.

შეიძლება დავასკვნათ:
საყრდენი ფართობის მქონე სხეულის წონასწორობისათვის აუცილებელია მასათა ცენტრზე გავლებული შვეული გადიოდეს საყრდენ ფართობში

სიმძიმის ცენტრი. წონასწორობის სახეები

ერთგვაროვანი სხეულების სიმძიმის ცენტრი, რომელსაც მასათა ცენტრსაც უწოდებენ, მათი სიმეტრიის ცენტრში მდებარეობს.

სხეულის წონასწორობა მდგრადია, თუ წონასწორობის მდებარეობიდან მცირე გადახრის შემდეგ სხეული წონასწორობის მდებარეობას უბრუნდება.

წონასწორობა არამდგრადია, თუ წონასწორობის მდებარეობიდან მცირე გადახრის შემდეგ სხეული წონასწორობის მდებარეობას შორდება.

სხეულის წონასწორობა განურჩეველია, თუ მისი საწყისი მდებარეობიდან მცირე გადახრისას მასე მოქმედი ძალების ტოლქმედი ნული რჩება.

საშინაო ცდა-
მუყაოსგან გამოჭრილი არაწესიერი ფორმის ფირფიტა დაკიდეთ ჯერ A , შემდეგ B ,და ბოლოს C წერტილით შვეულთან ერთად. თითოეულ შემთხვევაში შვეულის გასწვრივ გაატარეთ ხაზი. დააფიქსირეთ ხაზების გადაკვეთის წერტილი.
ცდით შეამოწმეთ, ხაზების გადაკვეთის წერტილი არის თუ არა ფირფიტის სიმძიმის ცენტრი?

/ ფირფიტას ხაზების გადაკვეთის წერტილში გაუკეთეთ საყრდენი ან დაკიდეთ. თუ ეს წერტილი სიმძიმის ცენტრია, მაშინ ფირფიტა უნდა გაჩერდეს ჰორიზონტალურ მდებარეობაში/

ბენჯამინ ფრანკლინი

ბენჯამინ ფრანკლინი ჭექა -ქუხილის დროს ჰაერში უშვებდა ფრანებს და მათზე მიმაგრებული ლითონის ჯოხით ახერხებდა ღრუბლებიდან ელექტრული მუხტის აღებას. ფრანკლინმა დაადგინა , რომ ღრუბლებიდან აღებულ მუხტს ისეთივე თვისება აქვს, როგორიც ხახუნით მიღებულს. ღრუბლების დამუხტვის მიზეზი მრავალგვარი შეიძლება იყოს, მაგრამ ძირითადი ალბათ მზის გამოსხივების გავლენაა და დამუხტვისთვის, ე. ი. მუხტების განცალკევებისთვის საჭირო ენერგიაც სწორედ მზისგან მოდის. მზის გამოსხივება არათანაბრად ათბობს დედამიწის ზედაპირს(სხივები ზოგან თითქმის მთლიანად შთაინთქმება,ზოგან თითქმის მთლიანად აირეკლება). ეს იწვევს თბილი და ცივი ჰაერის ფენების ძლიერ ნაკადებს. ამ დროს წვიმის წვეთები ეხახუნება ერთმანეთს ან ყინულის ნამცეცებს, რასაც თან ახლავს ღრუბლების შემადგენელი ნაწილების დამუხტვა.

ფრანკლინს ეკუთვნის მეხამრიდის იდეაც. ვინაიდან მეხი ძირითადად მაღალ ხეებს ან შენობებს ეცემა, შენობის სახურავზე, რაც შეიძლება მაღლა, ამაგრებენ ლითონის ღეროს. მეხამრიდის დანიშნულებაა არა დარტყმის მიღება, არამედ მისი აცილება. ჯოხის წაწვეტებულ ბოლოზე გროვდება ღრუბლების მუხტის საწინააღმდეგო მიშნის მუხტი, რაც ასუსტებს ველს სახურავის გარშემო და ამით ამცირებს მეხის დაცემის საშიშროებას

ელექტროსტატიკა

დღეს ცივილიზებული ადამიანის ცხოვრება ელექტრული ენერგიის გარეშე წარმოუდგენელია. ელექტრულ ენერგიასთანაა დაკავშირებული რადიომიმღების, ტელეფონის, ტელევიზორის, კომპიუტერის, სხვადასხვა სახის ელექტრული ძრავისა და სხვათა მუშაობა.

სხვა სახის ენერგიასთან შედარებით ელექტრულ ენერგიას მრავალგვარი უპირატესობა აქვს: იგი მარტივად გარდაიქმნება მექანიკურ , სითბურ , ქიმიურ, სინათლისა და სხვა სახის ენერგიებად.

ერთი და იმავე დენის წყაროდან ენერგიის მიღება შეიძლება განსხვავებული მომხმარებლების მიერ. მაგ.შეიძლება ერთდროულად ვამუშაოთ ტელევიზორი, უთო, ნათურა, მაცივარი, მტვერსასრუტი და ა.შ. ელექტრული ენერგია შეიძლება გადავცეთ ძალიან შორ მანძილზე,ძალიან მცირე დროში, მცირე დანაკარგებით. ელექტრული ენერგიის გადაცემისა და მოხმარებისას გარემო არ ბინძურდება

ზოგიერთი მეცნიერი ,რომლებსაც ელექტრობის თეორიისა და პრაქტიკის განვითარებაში დიდი წვლილი მიუძღვით

ბენჯამინ ფრანკლინი ( 1706-1790 )

ალესანდრო ვოლტა (1745 -1827)

ანდრე მარი ამპერი (1775-1836)

კრისტიან ერსტედი (1777-1851)

გეორგ ომი (1787-1854)

მაიკლ ფარადეი (1791-1867 )

ჯოზეფ ჰენრი (1797-1878 )

გუსტავ კირჰოფი (1824-1887 )

ჯეიმს მაქსველი (1831-1879 )

თომას ედისონი (1847-1931)

ნიკოლა ტესლა (1856-1943 )

ჰაინრიხ ჰერცი (1857-1894)

http://www.youtube.com/watch?v=WaDr2Gz4yys

წყალი სიცოცხლეა

წყლის უდიდესი საიდუმლოება

http://www.youtube.com/watch?v=LvLdVPSIY_w

https://www.youtube.com/watch?v=wWb2tbTu6go

https://www.youtube.com/watch?v=QmAx8Eh3JFs

წყალი სიცოცხლეა, თუმცა ყოველთვის არა - უცნაური ფაქტები

სამყაროს 70 % წყლისგან შედგება. წყალს სასმელად ვიყენებთ, ვცურავთ, მისი დახმარებით მოგვყავს პროდუქტები. ჩვენი არსებობა წყალზეა დამოკიდებული, თუმცა, აღმოჩნდა, რომ წყალი ყოველთვის სასარგებლო არ არის. სპეციალისტების განმარტებით, არსებობს შემთხვევები, როცა წყალი ჯანმრთელობისთვის საშიშია.

მაგალითისთვის მეცნიერებს ესპანეთის მდინარე რიო-ტინტო მოჰყავთ. ერთ-ერთი მდინარე, რომელშიც მჟავიანობის დონე ძალიან მაღალია, რაც თევზისა და ადამიანის ჯანმრთელობისთვის უკიდურესად საშიში და მომაკვდინებელია.
ასევე, დედამიწაზე არსებობს ადუღებული ტბა, ის დომენიკის რესპუბლიკაში მდებარეობს. აღნიშნული ტბა სახელწოდების შესაბამისია. ის პირველად 1870 წელს აღმოაჩინეს. ხუთი წლის შემდეგ, როდესაც მისი ტემპერატურა გაზომეს, აღმოჩნდა, რომ წყლის ტემპერატურა 82-დან 91 გრადუსამდე მერყეობდა. ამასთან, აღნიშნული ტემპერატურა ტბის ფსკერზე დაფიქსირდა. ტბის ზედაპირი გაცილებით ცხელია და ბუნებრივია, რომ მასში ნებისმიერი ცოცხალი არსება ცოცხლად დაიწვება.
რაც შეეხება მდინარე ჩიტარუმს ინდონეზიის ერთ-ერთ კუნძულზე, ის დაბინძურების მაჩვენებლით ლიდერობს. მიმდებარე ტერიტორიაზე 500-მდე ქარხნის არსებობა და ნაგვის სისტემის არარსებობა მდინარეს საშინლად აბინძურებს. მდინარე იმდენად ბინძურია, რომ მის ზედაპირზე წყლის დანახვა შეუძლებელია. ექსპერტები ასევე აღნიშნავენ, რომ მისი დაბინძურება ხელოვნურად არის გამოწვეული და ამასთან შოკისმომგვრელ ამბავს ყვებიან. მიუხედავად ამისა, ინდონეზიის მოსახლეობა, მდინარის წყალს დასალევად, დასაბანად და საკვების მოსამზადებლად იყენებს.

წყარო: meteovesti.ru